In december 2022 is de Commissie begonnen met een evaluatie van de Europese referentienetwerken (ERN’s). Deze evaluatie is een kans om het huidige systeem te leren kennen en te verbeteren. Ook zullen er lessen worden getrokken en zal er nagegaan worden op welke gebieden verbetering mogelijk is. Uiteindelijk wordt er onderzocht of de ERN’s de verwachte voordelen voor patiënten opleveren.
Toepasselijke bepalingen
Op grond van Uitvoeringsbesluit 2014/287/EU van de Commissie moeten alle netwerken en de leden daarvan regelmatig worden geëvalueerd door een door de Commissie benoemde evaluatie-instantie. Dit gebeurt uiterlijk iedere vijf jaar na de goedkeuring of de laatste evaluatie en vervolgens, indien van toepassing, om de vijf jaar. Het evaluatieproces en de evaluatiemethode zijn gebaseerd op de bepalingen uit Uitvoeringsbesluit 2014/287/EU, zoals gespecificeerd in de evaluatiehandleiding en de toolbox.
Het doel van de evaluatie is te verifiëren en te beoordelen:
- of aan de in Gedelegeerd Besluit 2014/286/EU vastgestelde criteria en voorwaarden is voldaan;
- of de doelstellingen van artikel 12, lid 2, van Richtlijn 2011/24/EU zijn bereikt; en
- wat de resultaten en prestaties van het netwerk en de bijdragen van elk lid zijn.
Tijdschema
Het evaluatieproces duurt ongeveer een jaar: vanaf de benoeming van de onafhankelijke evaluatie-instantie tot de publicatie van de definitieve evaluatieverslagen.
Belangrijkste fasen van het evaluatieproces:
- voorbereiding van de opzet van de evaluatie, informatieverzameling over de leden van de ERN’s en taakorganisatie;
- zelfevaluatie van de ERN’s en hun leden (zorgverleners), waaronder een interne validatie van de resultaten van de zelfevaluatie door de ERN-coördinator en de verificatie en bevestiging door de onafhankelijke evaluatie-instantie;
- technische evaluatie door de onafhankelijke evaluatie-instantie:
- technische evaluatie van het netwerk, onder meer in de vorm van een documentenonderzoek en een online interview met de ERN’s, de coördinatoren van het werkpakket en de patiëntenvertegenwoordigers;
- technische evaluatie van zorgverleners, onder meer in de vorm van een documentenonderzoek en een audit ter plaatse van een steekproef van geselecteerde zorgverleners;
- evaluatieresultaten, waaronder de opstelling en voltooiing van de evaluatieverslagen per netwerk en per zorgaanbieder. Dit proces omvat het ontvangen van feedback en het aanbrengen van wijzigingen en verbeteringen.
De resultaten van de evaluatie zullen openbaar worden gemaakt op deze website.
Evaluatieproces
Onafhankelijke evaluatie-instantie
De evaluatie zal worden uitgevoerd door een onafhankelijke evaluatie-instantie, een deskundige en een onafhankelijke beoordelingsinstantie die na een open oproep tot het indienen van blijken van belangstelling door de Commissie zijn benoemd. De onafhankelijke evaluatie-instantie zal de netwerken en zorgverleners extern evalueren.
Algemene beschrijving van de procedure
De procedure voor de evaluatie van de ERN’s, waarbij de onafhankelijke evaluatie-instantie werd ingeschakeld, is in februari 2022 ingesteld. Alle relevante belanghebbenden (bv. de Bestuursraad van de lidstaten, ERN’s en patiëntenorganisaties) zijn herhaaldelijk geraadpleegd.
Het evaluatieproces omvat enkele voorbereidende taken en vier belangrijke stappen:
- Voorbereidende taken:
- door de onafhankelijke evaluatie-instantie: organisatorische, management- en logistieke regelingen, zoals de opleiding van de beoordelaars, het aanpassen van het IT-platform enz.
- door de coördinatoren van de ERN’s: informeren van de leden en patiëntenvertegenwoordigers over de procedure en een akkoord bereiken over de verantwoordelijkheden, activiteiten en deadlines.
- Zelfevaluatie: van elk ERN en de leden ervan wordt één zelfevaluatie verwacht. Deze zelfevaluaties zullen helpen vast te stellen of en in welke mate de ERN’s hun oorspronkelijke doelstellingen hebben bereikt.
- Technische evaluatie: door de onafhankelijke evaluatie-instantie, onder andere in de vorm van interviews, documentenonderzoek en audits (ter plaatse/online).
- Resultaten: verslagen voor elk netwerk, voor elke zorgverlener en voor het ERN-systeem.
Documentatie
Operationele criteria voor de evaluatie van ERN’s en zorgverleners
Elk criterium wordt gevolgd door een lijst van meetbare elementen die gebruikt worden om het aspect in kwestie of het prestatieniveau te evalueren.
Sommige meetbare elementen worden als kernelementen beschouwd en hadden tijdens de evaluatie voltooid of uitgevoerd moeten zijn. De andere meetbare elementen hebben betrekking op belangrijke gebieden waarop netwerken of hun leden moeten functioneren en waarvan het ontwikkelingsniveau aangeeft hoe matuur zij zijn.
De evaluatiecriteria zijn verdeeld tussen:
- Europese referentienetwerken: 20 operationele criteria met 52 meetbare elementen, waarvan 30 kernelementen, ingedeeld in 7 gebieden; governance en coördinatie, klinische zorg, kwaliteit en veiligheid van de patiënt, patiëntgerichte zorg, bijdragen aan onderzoek, onderwijs en opleiding, en netwerking en verspreidingsactiviteiten.
- zorgverleners: 24 operationele criteria met 64 meetbare elementen, waarvan 29 kernelementen, ingedeeld in 7 gebieden: patiëntgerichte zorg, organisatie en management, onderzoek en opleiding, uitwisseling van deskundigheid en e-health, kwaliteit en veiligheid, competentie en zorgresultaten, en personeelsbeheer.
Evaluatiehandleiding
De evaluatiehandleiding is het handboek voor alle betrokken partijen dat zowel de evaluatie van de netwerken als de evaluatie van de zorgverleners omvat.
Evaluatietoolbox
De evaluatietoolbox bevat 18 items, waaronder richtsnoeren, formulieren, modellen, referenties en documenten. Net als de evaluatiehandleiding is de toolbox toegankelijk voor iedereen om te voldoen aan de beginselen van transparantie en eerlijkheid voor alle partijen.
