Przejdź do treści głównej
Symbol graficzny Komisji Europejskiej
plpl
Public Health

Informacje ogólne

Szczepienia są główną metodą profilaktyki pierwotnej chorób, są też jednym z najbardziej opłacalnych środków ochrony zdrowia publicznego, jakie są dostępne. Immunizacja przez szczepienia stanowi najlepszą ochronę przed poważnymi chorobami, chorobami możliwymi do uniknięcia, a także śmiertelnymi chorobami zakaźnymi. Powszechne szczepienia doprowadziły do wyeliminowania ospy prawdziwej, do całkowitego zaniku zachorowań na polio w Europie oraz do niemal całkowitego wyeliminowania wielu innych chorób.

Obecne wyzwania

Obecnie corocznie ponad 100 mln dzieci na całym świecie jest szczepionych przeciw chorobom takim jak błonica, tężec, krztusiec, gruźlica, polio, odra i wirusowe zapalenie wątroby . Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) szczepienia co roku zapobiegają około 2-3 mln zgonów na całym świecie i zmniejszają koszty leczenia konkretnych chorób, w tym leczenia przeciwdrobnoustrojowego (przepisywanego w przypadku infekcji wirusowych).

Jednak pomimo znacznego rozwoju w dziedzinie szczepień niektóre kraje UE i państwa sąsiadujące doświadczyły bezprecedensowego wzrostu liczby zachorowań, którym można zapobiec dzięki szczepieniom, a dzieje się tak ze względu na to, że niewystarczająca liczba osób się szczepi. Osłabienie zaufania publicznego do szczepień, różnice geograficzne w dostępności szczepionek oraz rozprzestrzenianie się błędnych informacji i dezinformacji na temat szczepień budzą niepokój i są dużym wyzwaniem dla ekspertów w dziedzinie zdrowia publicznego. Komisja Europejska i kraje UE wspólnie starają się zapewnić sprawiedliwy dostęp do szczepionek wszystkim obywatelom UE, zwalczać błędne informacje i dezinformację oraz poprawić zaufanie do szczepionek.

W Unii Europejskiej obowiązują bardzo surowe przepisy dotyczące zatwierdzania wszelkich szczepionek wprowadzanych na rynek. Europejska Agencja Leków (EMA) przeprowadza ocenę nowo opracowanych szczepionek i sprawuje nad nimi nadzór. Szczepionki są kompleksowo testowane, a następnie Komisja Europejska może wydać pozwolenie na dopuszczenie ich do obrotu. Po wydaniu przez Komisję pozwolenia i dopuszczeniu szczepionek do obrotu na rynku unijnym EMA nadal ocenia ich bezpieczeństwo i sprawuje nad nimi nadzór. Wszystkie te działania mają na celu zapewnienie jak najwyższego poziomu bezpieczeństwa. Zdrowie i dobrostan obywateli jest tu kwestią najważniejszą.

Wszystkie komponenty szczepionek wprowadzanych do obrotu w Unii Europejskiej podlegają intensywnej kontroli i w wyniku różnych badań uznano je za bezpieczne w kontekście szczepionek.

Działania na szczeblu UE

Polityka szczepień leży w gestii organów krajowych, niemniej jednak Komisja Europejska wspiera państwa członkowskie UE w koordynacji realizowanych przez nie strategii i programów.

W grudniu 2018 r. ministrowie zdrowia państw członkowskich UE przyjęli zalecenie Rady w sprawie ściślejszej współpracy w zakresie przeciwdziałania chorobom zwalczanym drogą szczepień. Działania, do których wzywa się w ramach tej inicjatywy politycznej, mają na celu na przykład koordynację zamówień na szczepionki, wspieranie badań naukowych i innowacji oraz przeciwdziałanie uchylaniu się od szczepień, przy czym ogólnym celem jest zwiększenie liczby szczepień w UE na wszystkich etapach życia człowieka.

Ponadto Komisja wspiera państwa członkowskie UE w utrzymywaniu i zwiększaniu wskaźników szczepień poprzez:

Jednym z celów europejskiego planu walki z rakiem jest wyeliminowanie raka szyjki macicy poprzez szczepienie młodych ludzi przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), który go powoduje. Ten wirus jest również powiązany z rakiem głowy i szyi oraz nowotworami odbytu. W planie wezwano do zaszczepienia co najmniej 90 proc. docelowej populacji dziewcząt w UE oraz do znacznego zwiększenia wskaźnika wyszczepienia chłopców.

W 2023 r. Komisja zaproponuje działania mające na celu zwiększenie poziomu zaszczepienia przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B i wirusom brodawczaka ludzkiego. Działania te obejmą ograniczenie fizycznych przeszkód utrudniających szczepienia, ukierunkowaną komunikację oraz walkę z informacjami wprowadzającymi w błąd i dezinformacją.

Bezpieczne szczepionki na COVID-19 dla Europejczyków

Wspólne działanie w zakresie szczepień

Komisja Europejska intensywniej wspiera krajowe działania na rzecz zwiększenia zasięgu szczepień, również poprzez wspólne działanie w zakresie szczepień współfinansowane w ramach programu działań w dziedzinie zdrowia (3,55 mln euro).

Wspólne działanie w zakresie szczepień, rozpoczęte w 2018 r., ma na celu rozwiązanie problemu uchylania się od szczepień oraz zwiększenia zasięgu szczepień w UE. Jest ono koordynowane przez INSERM (Francja) i uczestniczy w nim 20 krajów partnerskich (17 państw UE i trzy państwa spoza UE).

Jego celem jest zacieśnienie współpracy krajowych grup doradczych ds. szczepień (NITAGs) z myślą o zwiększeniu zaufania obywateli do procesu podejmowania decyzji dotyczących wprowadzania nowych szczepionek i zwiększenia jego przejrzystości.

Koalicja na rzecz szczepień

Wiosną 2019 r. utworzono koalicję na rzecz szczepień, która zrzesza europejskie stowarzyszenia pracowników opieki zdrowotnej i stowarzyszenia studentów w celu propagowania szczepień w codziennej pracy z pacjentami i innymi pracownikami opieki zdrowotnej. Członkowie tej koalicji wspierają rzetelne informowanie opinii publicznej, zwalczanie mitów wokół szczepień i szczepionek oraz wymianę najlepszych praktyk w tym obszarze. Aktualnie koalicji przewodniczą wspólnie przedstawiciele trzech dużych europejskich stowarzyszeń pracowników służby zdrowia:

9 lutego 2021 r. koalicja opublikowała manifest zawierający trzy główne powody, dla których wszyscy pracownicy służby zdrowia powinni zostać zaszczepieni przeciwko COVID-19, gdy uzyskają taką możliwość.

W 2021 r. wydała również oświadczenie popierające doroczną kampanię informacyjną na rzecz profilaktyki grypy, w której zalecono, aby pracownicy służby zdrowia szczepili się przeciwko grypie, a w 2022 r. – oświadczenie podkreślające znaczenie szczepień rutynowych i szczepień dzieci.

Koalicja na rzecz szczepień spotyka się co roku, aby omówić swoje działania na rzecz promowania szczepień.

Dodatkowe informacje

Latest updates

Zobacz wszystko