H κύρια ευθύνη για την οργάνωση και την παροχή υπηρεσιών υγείας και ιατρικής περίθαλψης ανήκει στις χώρες της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η πολιτική της ΕΕ για την υγεία λειτουργεί συμπληρωματικά προς τις εθνικές πολιτικές, με σκοπό να διασφαλίσει την προστασία της υγείας σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ και να συμβάλει σε μια πιο ισχυρή Ένωση Υγείας.
Οι πολιτικές και οι δράσεις της ΕΕ στον τομέα της δημόσιας υγείας έχουν ως στόχο
- να προστατεύσουν και να βελτιώσουν την υγεία των πολιτών της ΕΕ
- να στηρίξουν τον εκσυγχρονισμό και την ψηφιοποίηση των συστημάτων και των υποδομών υγείας
- να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας.
- να προσφέρουν στις χώρες της ΕΕ τα κατάλληλα μέσα για την καλύτερη πρόληψη και αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών
Τα στρατηγικά ζητήματα που αφορούν την υγεία συζητούνται από εκπροσώπους των εθνικών αρχών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο μιας ομάδας εργασίας υψηλού επιπέδου για τη δημόσια υγεία. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη, οι περιφερειακές και τοπικές αρχές και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς συμβάλλουν στην εφαρμογή της στρατηγικής και των ετήσιων προγραμμάτων εργασίας της ΕΕ σχετικά με την υγεία.
Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΓΔ SANTE) στηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι χώρες της ΕΕ ώστε να προστατεύσουν και να βελτιώσουν την υγεία των πολιτών τους και να διασφαλίσουν την προσβασιμότητα, την αποτελεσματικότητα και την ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας τους. Αυτό επιτυγχάνεται με διάφορα μέσα και ιδίως με τους εξής τρόπους:
- την υποβολή νομοθετικών προτάσεων
- την παροχή χρηματοδοτικής στήριξης
- τον συντονισμό και τη διευκόλυνση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των χωρών της ΕΕ και των εμπειρογνωμόνων του τομέα της υγείας
- δραστηριότητες για την προαγωγή της υγείας
Νομοθεσία
Η ΕΕ μπορεί να θεσπίζει νομοθετικές πράξεις στον τομέα της υγείας σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και συγκεκριμένα το άρθρο 168 (προστασία της δημόσιας υγείας), το άρθρο 114 (ενιαία αγορά) και το άρθρο 153 (κοινωνική πολιτική). Οι τομείς στους οποίους έχει νομοθετήσει η ΕΕ είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής:
- Δικαιώματα των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης
- Φάρμακα και ιατροτεχνολογικά προϊόντα (φαρμακοεπαγρύπνηση, ψευδεπίγραφα φάρμακα, κλινικές δοκιμές)
- Υγειονομική ασφάλεια και λοιμώδεις νόσοι
- Ψηφιακή υγεία και περίθαλψη
- Προϊόντα καπνού
- Όργανα, αίμα, ιστοί και κύτταρα
Το Συμβούλιο της ΕΕ μπορεί επίσης να απευθύνει συστάσεις για τη δημόσια υγεία στις χώρες της ΕΕ.
Επενδύουμε στην υγεία
Το πρόγραμμα EU4Health παρέχει χρηματοδότηση με σκοπό τη βελτίωση της υγείας στην Ένωση, την αντιμετώπιση διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας, τη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της οικονομικής προσιτότητας φαρμακευτικών, ιατροτεχνολογικών προϊόντων και προϊόντων αναγκαίων για την αντιμετώπιση κρίσεων και την αύξηση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας.
Επενδύσεις στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, στην έρευνα για την υγεία, στις υποδομές ή σε ευρύτερες πτυχές που σχετίζονται με την υγεία γίνονται και μέσα από άλλα προγράμματα της ΕΕ, και ιδίως τα εξής:
- Η ομάδα «Υγεία» του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» στηρίζει την έρευνα και την καινοτομία για ποιοτική και προσβάσιμη υγειονομική περίθαλψη, μια ανθεκτική ΕΕ που είναι προετοιμασμένη για αναδυόμενες απειλές, και ψηφιακές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας για όλους
- Τα ταμεία συνοχής της ΕΕ επενδύουν στην υγεία στις χώρες και τις περιφέρειες της ΕΕ
- Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας
Προτεραιότητες για το διάστημα 2021-2027
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας θα εστιάσει τόσο σε επείγουσες όσο και σε μακροπρόθεσμες προτεραιότητες στον τομέα της υγείας, από την αντιμετώπιση της κρίσης της COVID-19 και την ανθεκτικότητα απέναντι σε διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας, έως το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου, τη φαρμακευτική στρατηγική για την Ευρώπη και την ψηφιακή υγεία.
Η ΕΕ θα συνεχίσει να επιδιώκει τη διεθνή συνεργασία όσον αφορά τις παγκόσμιες απειλές και προκλήσεις για την υγεία, όπως είναι οι ανθεκτικές στα αντιμικροβιακά λοιμώξεις και ο εμβολιασμός.
