Direct naar de inhoud
Public Health

EU4Health 2021-2027: een visie op een gezondere Europese Unie

Het EU4Health-programma is vastgesteld als reactie op de COVID-19-pandemie en om de crisisparaatheid in de EU te versterken. De pandemie heeft de kwetsbaarheid van de nationale gezondheidsstelsels aan het licht gebracht. Het EU4Health-programma zal bijdragen aan de gezondheidsuitdagingen op lange termijn door sterkere, veerkrachtigere en toegankelijkere gezondheidsstelsels op te bouwen.

Gezondheid is een investering, en met een oorspronkelijk budget van 5,3 miljard euro voor 2021-2027 – verlaagd tot 4,4 miljard euro na de herziening van het meerjarig financieel kader voor 2021-2027 – is het EU4Health-programma een ongeëvenaarde financiële steun van de EU op gezondheidsgebied. EU4Health geeft een duidelijke boodschap dat volksgezondheid een prioriteit is voor de EU en een van de belangrijkste instrumenten om de weg te effenen voor een Europese gezondheidsunie.

EU4Health, dat is vastgesteld bij Verordening (EU) 2021/522, biedt een Europese toegevoegde waarde en vormt een aanvulling op het beleid van de lidstaten om de vier algemene doelstellingen na te streven en tien specifieke doelstellingen die de actiegebieden vertegenwoordigen:

  • Gezondheid verbeteren en bevorderen
    • Gezondheidsbevordering en ziektepreventie, in het bijzonder kanker
    • Internationale gezondheidsinitiatieven en samenwerking
  • Mensen beschermen
    • Preventie, paraatheid en respons op grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen
    • Aanvulling van de nationale voorraden van essentiële crisisgerelateerde producten
    • Vorming van een reserve voor medisch, zorg- en ondersteunend personeel
  • De toegang tot geneesmiddelen, medische hulpmiddelen en crisisgerelateerde producten verbeteren
    • Ervoor zorgen dat deze producten toegankelijk, beschikbaar en betaalbaar zijn
  • De gezondheidsstelsels versterken
    • Gezondheidsgegevens, digitale instrumenten en diensten, en de digitale transformatie van de gezondheidszorg versterken
    • De gezondheidszorg beter toegankelijk maken
    • EU-gezondheidswetgeving en empirisch onderbouwde beleidsvorming ontwikkelen en uitvoeren
    • Geïntegreerde werkzaamheden van nationale zorgstelsels

Doelstellingen van het EU4Health-programma

EU4Health en de Europese gezondheidsunie

EU4Health zal de weg vrijmaken voor een Europese gezondheidsunie door investeringen in dringende gezondheidsprioriteiten:

Er zullen ook meer inspanningen worden geleverd op andere gebieden, zoals de digitalisering van de gezondheidsstelsels, het terugdringen van het aantal tegen antimicrobiële stoffen resistente infecties en het verhogen van de vaccinatiegraad.

Geslaagde initiatieven zoals de Europese referentienetwerken voor zeldzame ziekten worden uitgebreid en de internationale samenwerking op het vlak van wereldwijde gezondheidsbedreigingen wordt opgevoerd.

Werkprogramma’s

EU4Health wordt uitgevoerd door middel van jaarlijkse werkprogramma’s ter ondersteuning van een breed scala aan acties die zijn gegroepeerd in vier overkoepelende “onderdelen” met een horizontale focus op kanker.

  • Crisisparaatheid
  • Gezondheidsbevordering en ziektepreventie
  • Gezondheidszorgstelsels en zorgpersoneel
  • Digitaal

Het programma verleent financiële middelen aan in aanmerking komende entiteiten, gezondheidsorganisaties en ngo’s uit EU-landen of met het programma geassocieerde niet-EU-landen.

Betrokken partijen

Van 22 april tot en met 10 juni 2024 vond een gerichte raadpleging van belanghebbenden plaats. Op 19 juni 2024 werd een evenement voor belanghebbenden georganiseerd. Dit leidde tot de volgende documenten:

Bij EU4Health moeten diverse partijen worden betrokken om van het programma een succes te maken:

  • De EU-lidstaten worden over de prioriteiten en strategische oriëntaties van het programma geraadpleegd en ze werken in de “EU4Health-stuurgroep” met de Commissie samen om voor samenhang en complementariteit met nationale beleidsmaatregelen te zorgen. Ze brengen advies uit in het EU4Health-programmacomité voordat de jaarlijkse werkprogramma’s worden vastgesteld.
  • Met het EU4Health-programma geassocieerde derde landen nemen deel aan het raadplegingsproces en observeren de werkzaamheden van de EU4Health-stuurgroep en het programmacomité. Net als elk EU-land komen ze voor financiering in aanmerking.
  • De belanghebbenden (onder wie vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en patiëntenorganisaties, academici en organisaties van gezondheidswerkers) leveren input over prioriteiten, strategieën en de behoeften waaraan via het jaarlijkse werkprogramma moet worden voldaan.
  • Het Europees Parlement wordt geïnformeerd over de voortgang van de voorbereidende werkzaamheden en de outreach-activiteiten met belanghebbenden.
  • De jaarlijkse werkprogramma’s worden door de Europese Commissie voorbereid, goedgekeurd en uitgevoerd en de Commissie houdt toezicht op en brengt verslag uit over de voortgang bij de verwezenlijking van de doelstellingen van het programma. De Commissie kan ook de standpunten inwinnen van gedecentraliseerde agentschappen en onafhankelijke gezondheidsdeskundigen over technische of wetenschappelijke kwesties die voor de uitvoering van het programma relevant zijn.
  • Het Uitvoerend Agentschap voor gezondheid en digitaal beleid (Hadea) voert het programma uit.

Geassocieerde derde landen

Noorwegen, IJsland, Oekraïne, Moldavië, Montenegro en Bosnië en Herzegovina zijn geassocieerd met het EU4Health-programma. 

De deelname van Noorwegen en IJsland (EVA-landen) aan het EU4Health-programma wordt geregeld door Protocol nr. 31 betreffende samenwerking op specifieke gebieden buiten de vier vrijheden van de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (PB L 1 van 3.1.1994, blz. 3). De Europese Commissie heeft een associatieovereenkomst met de autoriteiten van Oekraïne, Moldavië, Montenegro en Bosnië en Herzegovina ondertekend, waarmee deze landen toegang krijgen tot EU-financiering.

Subsidies en aanbestedingen

Financieringsmogelijkheden in het kader van het EU4Health-programma worden gepubliceerd door het Uitvoerend Agentschap voor gezondheid en digitaal beleid (Hadea). Kijk regelmatig op de pagina’s van Hadea over oproepen tot het indienen van voorstellen en aanbestedingen.

Synergie en complementariteit met andere fondsen

Gezondheidsproblemen zijn van nature transversaal. EU4Health hangt samen met andere programma’s, beleidsmaatregelen, instrumenten en activiteiten van de Unie:

Monitoring en evaluatie van het programma

Prestatie-, monitoring- en evaluatiekader van het programma

 Het prestatie-, monitoring- en evaluatiekader (PMEK) van het EU4Health-programma heeft betrekking op de interventielogica, een aantal solide indicatoren voor het verzamelen van gegevens, de regelingen voor monitoring, rapportage en evaluatie, en het gegevens-, informatie- en kennisbeheer. Het PMEK voor EU4Health is ontwikkeld volgens de monitoring- en evaluatievereisten van de EU4Health-verordening.

Prestatiemonitoring en -rapportage van het jaarlijkse programma

De prestatieverklaring van het programma, die deel uitmaakt van de strategische plannings- en programmeringscyclus van de Commissie, is een belangrijk onderdeel van de jaarlijkse rapportage over de resultaten, uitdagingen en verbeterpunten. Hierin staan onder andere concrete voorbeelden van bereikte resultaten en wordt een toelichting gegeven op de motivering en opzet van het jaarlijkse werkprogramma, de bijdrage aan de algemene prioriteiten van de Commissie en de uitvoering en resultaten van de begrotingsuitvoering.

Tussentijdse evaluatie en eindevaluatie

De Europese Commissie voert een tussentijdse en eindevaluatie van het EU4Health-programma uit. Ze publiceert de conclusies van beide evaluaties, samen met haar opmerkingen, en stuurt ze aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s op.

Meer informatie

Vorige gezondheidsprogramma’s

Sinds 2003 hebben de gezondheidsprogramma’s van de EU kennis en wetenschappelijke gegevens opgeleverd als basis voor een doordachte beleidsvorming en verder onderzoek. Het gaat daarbij om goede praktijken, instrumenten en methodes die zowel voor de gezondheidswerkers als rechtstreeks voor de burgers nuttig waren (bijvoorbeeld betere diagnostische tests, steun voor de EU-lidstaten bij de ontwikkeling van nationale actieplannen tegen kanker en betere patiëntenzorg).