Reklama wyrobów tytoniowych przyczynia się do wzrostu liczby palaczy, zwłaszcza przez zachęcanie dzieci i młodzieży do rozpoczęcia palenia. Skłania również palaczy do zwiększenia konsumpcji, zmniejsza motywację do rzucenia palenia, zachęca byłych palaczy do powrotu do nałogu i kreuje mylny wizerunek, że palenie papierosów jest rzeczą akceptowalną. W ten sposób wpływa na bagatelizowanie ostrzeżeń o negatywnych skutkach palenia dla zdrowia.
Unijne przepisy ograniczają reklamę wyrobów tytoniowych oraz sponsorowanie przez przemysł tytoniowy. Najważniejsze akty prawne w tym zakresie to:
- dyrektywa w sprawie reklamy wyrobów tytoniowych (2003/33/WE)
- dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych (2010/13/UE)
- zalecenie Rady (2003/54/WE) w sprawie zapobiegania paleniu i inicjatyw mających na celu wzmocnienie walki z tytoniem
Dyrektywa w sprawie reklamy wyrobów tytoniowych (2003/33/WE) zakazuje reklamy wyrobów tytoniowych oraz sponsorowania przez firmy tytoniowe we wszystkich mediach z wyjątkiem telewizji. Zakaz obejmuje reklamę w prasie, radiu, internecie oraz sponsorowanie wydarzeń z udziałem kilku krajów UE, takich jak igrzyska olimpijskie czy wyścigi Formuły 1. Podczas tego typu wydarzeń bezpłatna dystrybucja wyrobów tytoniowych jest zakazana. Zakaz obejmuje reklamy i sponsorowanie, których pośrednim lub bezpośrednim celem jest promocja wyrobu tytoniowego.
Już w 1989 r. na mocy dyrektywy „Telewizja bez granic” (89/552/EWG) zakazano reklamy wyrobów tytoniowych i sponsorowania przez firmy tytoniowe w telewizji. Dyrektywa ta została obecnie zastąpiona dyrektywą o audiowizualnych usługach medialnych (2010/13/UE), na mocy której zakazano wszelkich rodzajów handlowych przekazów audiowizualnych na temat wyrobów tytoniowych, w tym lokowania produktu.
Więcej informacji na temat dyrektywy
W maju 2008 r. Komisja opublikowała sprawozdanie z wdrożenia dyrektywy w sprawie reklamy wyrobów tytoniowych.
Zalecenie Rady (2003/54/WE) w sprawie zapobiegania paleniu oraz inicjatyw zmierzających do większego ograniczenia użycia tytoniu dotyczy innych form promocji wyrobów tytoniowych. W zaleceniu zachęca się kraje Unii do przyjęcia środków zakazujących wykorzystywania marki produktu tytoniowego w przypadku produktów lub usług innych niż tytoniowe, a w szczególności:
- wykorzystywania materiałów promocyjnych i próbek tytoniu
- stosowania i ogłaszania promocyjnych technik sprzedaży (takich jak obniżki cen, upominki, promocje lub uczestnictwo w konkursach albo zabawach promocyjnych)
- wykorzystywania plakatów, tablic i innych technik reklamy wewnętrznej lub zewnętrznej (jak np. reklama na automatach do sprzedaży papierosów)
- reklamy w kinach, a także wszelkich innych form reklamy, sponsorowania i innych praktyk mających na celu bezpośrednie lub pośrednie promowanie wyrobów tytoniowych.
Na poziomie międzynarodowym art. 13 ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu zobowiązuje strony do wprowadzenia zakazu lub ograniczenia reklamy i promocji wyrobów tytoniowych oraz sponsorowania przez przemysł tytoniowy. W lipcu 2007 r. konferencja stron tej konwencji podjęła decyzję o ustanowieniu grupy roboczej mającej opracować projekt kompleksowych wytycznych dotyczących wprowadzania w życie postanowień art. 13 konwencji. Grupa ta przedstawia ponadto zalecenia dotyczące głównych elementów protokołu w sprawie reklamy ponadgranicznej, promocji i działalności sponsorskiej przemysłu tytoniowego, stanowiące uzupełnienie tych wytycznych.
Dodatkowe informacje
- Komisja podjęła działania przeciwko krajom członkowskim łamiącym zakaz sponsorowania przez przemysł tytoniowy
- Reklama wyrobów tytoniowych: Komisja podjęła działania przeciwko czterem państwom członkowskim, które naruszyły przepisy UE
- Komisja pozwała Niemcy do Trybunału Sprawiedliwości UE za zezwolenie na reklamę wyrobów tytoniowych
- Reklama wyrobów tytoniowych: Komisja podjęła działania przeciwko dwóm państwom członkowskim, które naruszyły przepisy UE
- Wyrok Trybunału – sprawa C-380/03 – Republika Federalna Niemiec przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej (Skarga o stwierdzenie nieważności – Zbliżanie ustawodawstw - Dyrektywa 2003/33/WE – Reklama i sponsorowanie na rzecz wyrobów tytoniowych – Stwierdzenie nieważności art. 3 i 4 – Wybór podstawy prawnej – Zasada proporcjonalności)
- Ramowa konwencja Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu
