In 2021 hebben de Europese Commissie en de EU-lidstaten het vertrouwenskader voor het digitale EU-covidcertificaat (EU DCC) opgezet, dat de afgifte en verificatie van gemeenschappelijke en interoperabele COVID-certificaten mogelijk maakte als bewijs van vaccinatie, test of herstel.
In totaal zijn 78 landen en gebieden verbonden met het EU DCC-systeem, dat ertoe heeft bijgedragen dat het vrije verkeer binnen de EU tijdens de COVID-19-pandemie werd gewaarborgd. In juni 2023 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de EU DCC-technologie geïntegreerd in het wereldwijde netwerk voor digitale gezondheidscertificering.
De Commissie en de EU-lidstaten hebben ook mobiele contacttracerings- en waarschuwingsapps gebruikt om de COVID-19-pandemie te bestrijden. Deze tools hebben geholpen om de verspreiding van het virus op nationaal en grensoverschrijdend niveau tot een minimum te beperken en de terugkeer naar het normale leven in de EU te versnellen.
Digitaal EU-covidcertificaat
Het digitale EU-covidcertificaat (EU DCC) was een digitaal bewijs dat mensen zijn gevaccineerd, hersteld of een testresultaat hebben met betrekking tot COVID-19. Het digitaal EU-covidcertificaat omvat dus drie verschillende certificaten: een vaccinatie-, een herstel- en een testcertificaat.
Het e-gezondheidsnetwerk werkte samen met EU-agentschappen, het Gezondheidsbeveiligingscomité, de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en andere instellingen bij een gecoördineerde respons op COVID-19, onder meer met de invoering van covidcertificaten.
Het succes van het digitale EU-covidcertificaat werd in 2023 erkend door de Europese Ombudsman, die de DG’s JUST, CNECT en SANTE beloonde met de “Prijs voor goed bestuur” van de Europese Ombudsman in de categorie Innovatie.
Het digitale EU-covidcertificaat na het vervallen van Verordening (EU) 2021/953
De verordening betreffende het Europees digitaal EU-COVID-certificaat is in werking getreden op 1 juli 2021 en liep af op 30 juni 2023.
De Europese Commissie en de WHO hebben een niet-bindende administratieve regeling ondertekend waarin zij overeenkomen samen te werken aan de invoering van het kader voor digitale EU-covidcertificaten door de WHO en de verdere ontwikkeling van het wereldwijde netwerk voor digitale gezondheidscertificering.
Dit wereldwijde systeem zal de mondiale mobiliteit vergemakkelijken en mensen wereldwijd beschermen tegen huidige en toekomstige bedreigingen van de gezondheid, waaronder pandemieën.
Op basis van deze overeenkomst heeft de WHO het kader voor digitale EU-covidcertificaten overgenomen en in juni 2023 het wereldwijde netwerk voor digitale gezondheidscertificering (Global Digital Health Certification Network, GDHCN) gelanceerd. Momenteel ondersteunt het GDHCN alleen de verificatie van certificaten die vergelijkbaar zijn met EU DCC-certificaten.
Het kan echter worden uitgebreid tot andere toepassingen, zoals de digitalisering van het internationaal bewijs van vaccinatie of profylaxe, de verificatie van voorschriften over de grenzen heen, het internationale patiëntendossier, de verificatie van vaccinatiecertificaten binnen en over de grenzen heen, en de certificering van gezondheidswerkers (via de WHO Academy).
In de aanbeveling van de Raad van 27 juni 2023 worden alle lidstaten aangemoedigd zich aan te sluiten bij het WHO-systeem en door te gaan met de afgifte van covidcertificaten op verzoek.
Overgangsperiode
In de aanbeveling van de Raad van juni 2023 wordt het voornemen van de Commissie toegejuicht om de EU-gateway gedurende een overgangsperiode tot eind december 2023 te handhaven. Dit zal de EU-lidstaten, derde landen en gebieden die verbonden zijn met de EU DCC-gateway voldoende tijd geven om de nodige veranderingen door te voeren en stappen te zetten om verbinding te maken met het wereldwijde netwerk voor digitale gezondheidscertificering.
Tijdens de overgangsperiode worden de twee systemen gesynchroniseerd, zodat de certificaten onafhankelijk van de gateway waarmee het land van afgifte en verificatie is verbonden, kunnen worden geverifieerd, op voorwaarde dat de certificaten zijn afgegeven op basis van normen en technologische systemen.Deze systemen moeten interoperabel zijn met het vertrouwenskader van de EU-gateway, dat de verificatie van de authenticiteit, geldigheid en integriteit mogelijk maakt.
Wetteksten
Vertrouwenskader en gedetailleerde technische specificaties
Het e-gezondheidsnetwerk heeft gedetailleerde technische specificaties gepubliceerd waarin mechanismen voor de interoperabiliteit van vaccinatie-, test- en herstelcertificaten worden beschreven. De specificaties zijn hieronder te vinden.
De referentie-implementaties zijn gepubliceerd en zijn beschikbaar als opensource.
De technische specificaties zijn vastgesteld bij uitvoeringsbesluiten van de Commissie. Gemakshalve wordt een geconsolideerde versie gegeven. Het wereldwijde netwerk voor digitale gezondheidscertificering van de WHO neemt ook deze technische specificaties over.
De volgende technische specificaties die als eHN-richtsnoeren zijn gepubliceerd, bevatten nadere uitleg en instructies in aanvulling op de uitvoeringsbesluiten die de Commissie heeft vastgesteld.
- Waardereeksen, zoals specificaties voor vaccincodering of aanvullende landencodes, in aanvulling op die welke zijn opgenomen in de uitvoeringsbesluiten van de Commissie. Zie ook de open source-implementatie.
- Deel 1: Formaat en vertrouwensbeheer
- Deel 2: Digitaal EU-covidcertificaat — gateway
- Deel 3: 2D-barcodespecificaties
- Deel 4: Digitaal EU-covidcertificaat — Aanvragen
- Deel 5: Beheer van publiekesleutelcertificaten
- EU DCC-valideringsregels
- Validering van het digitale EU-covidcertificaat voor de luchtvaart
- Een gemeenschappelijke reeks standaardgegevens die in de certificaten van COVID-19-testresultaten moeten worden opgenomen (goedgekeurd door het Gezondheidsbeveiligingscomité)
- Richtsnoeren voor het gebruik van digitale covidcertificaten bij reizen en onlineboekingen
- Procedure voor het verzamelen van gegevens over afwijkingen in de DCC’s, beste huidige praktijk
- Model: papieren versie van het digitale EU-covidcertificaat
- EU DCC-intrekking — B2A-communicatie tussen de backend en de apps
Open source reference implementations
De digitale documentondertekenaarscertificaten van de digitale EU-covidcertificaten (EU DCC’s) kunnen worden gedownload op de EU DCC Trust List-pagina.
Contacttracerings- en waarschuwingsapps
Mobiele contacttracerings- en waarschuwingsapps hebben bijgedragen tot het terugdringen van de verspreiding van COVID-19 door mensen te informeren of zij in de buurt waren geweest van mensen die vervolgens positief op het virus waren getest, en door hen aan te moedigen om gezondheidsautoriteiten te informeren en om steun te vragen.
Gebruikers konden op vrijwillige basis contacttraceringsapps installeren, die gebruikmaakten van Bluetooth-technologie voor contacttracering om de privacy te beschermen.
Het e-gezondheidsnetwerk heeft een gemeenschappelijke EU-toolbox voor de lidstaten voor contacttraceringsapps uitgebracht en uitgebreide richtsnoeren en specificaties betreffende interoperabiliteit opgesteld.
Op basis hiervan heeft de Europese Commissie in september 2020 een EU-brede gateway opgezet om grensoverschrijdende interoperabiliteit mogelijk te maken tussen apps. Geleidelijk hebben 19 landen zich ermee verbonden. Hierdoor konden gebruikers reizen met één enkele app die verbonden was met de gateway voor interoperabiliteit en konden zij worden gewaarschuwd over blootstelling aan COVID-19, d.w.z. als zij een tijd in de buurt van een besmette persoon waren of er nauw contact mee hadden gehad.
De nationale autoriteiten hebben deze contacttraceringsapps stopgezet toen dat niet langer nodig was, en de EU-brede gateway werd in februari 2023 stopgezet.
Gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijkheid en gegevensbescherming
De grensoverschrijdende uitwisseling van gegevens tussen nationale mobiele contacttracerings- en waarschuwingsapps is vastgelegd in het desbetreffende uitvoeringsbesluit van de Commissie. De landen die deelnemen aan de gateway, vertegenwoordigd door de aangewezen nationale autoriteiten of officiële instanties, zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de verwerking van de gegevens in de gateway.
De Europese Commissie heeft een document opgesteld met informatie over de European Federation Gateway Service die de lidstaten, als verwerkingsverantwoordelijken, kunnen gebruiken als input voor hun eigen gegevensbeschermingseffectbeoordeling voor de uitwisseling van persoonsgegevens via de gateway.
Meer informatie
- Persbericht: EU-gateway voor interoperabiliteit van start, eerste corona-apps met systeem verbonden
- Persbericht: Commissie test gatewaydienst voor interoperabiliteit van nationale contacttracerings- en waarschuwingsapps
- Vragen en antwoorden: gemeenschappelijke aanpak voor veilige en efficiënte mobiele traceringsapps in de hele EU
- Studie naar digitale contacttracering
- Richtsnoeren voor gegevensbescherming
